Równo 40 lat temu Festiwal Polskich Filmów Fabularnych nie odbył się – z powodu stanu wojennego. Ten sam los spotkał kolejną edycję. Część filmów wzięła udział w późniejszych konkursach, a nawet sięgnęła po najwyższe laury.
W 1984 roku festiwal wygrała „Austeria” Jerzego Kawalerowicza, z kolei w 1987 triumfowała „Matka Królów” Janusza Zaorskiego. W roku 1989, krótko po upadku komunizmu, na festiwalu pokazano kilku tzw. półkowników, w tym „Przesłuchanie” Ryszarda Bugajskiego. Jednak część filmów nigdy na festiwalu się nie znalazła, choć niektóre na to zasługiwały. W tym roku w Gdyni ten niebyły festiwal z 1982 r. w końcu się odbędzie.
View this post on Instagram
Miłosz Stelmach – filmoznawca i kurator sekcji – zaproponował listę 8 filmów, które powstały w tym okresie i nigdy na festiwalu się nie pojawiły. Wśród nich mamy takie perły jak „Dolina Issy” Tadeusza Konwickiego czy „Nieciekawa historia” Wojciecha Jerzego Hasa, ale też „Wilczycę” Marka Piestraka czy „Gry i zabawy” Tadeusza Junaka – film, który nigdy nie trafił do dystrybucji, pozostając ostatnim półkownikiem PRL-u. Dzięki współpracy z Wytwórnią Filmów Dokumentalnych i Fabularnych i serwisem streamingowym 35mm.online widzowie będą mogli wziąć udział w przeglądzie liczącym aż 17 tytułów na własnych komputerach, telefonach, tabletach i telewizorach (smart TV).
W skład jury wejdą trzy osoby urodzone w latach 1982–1983: Dorota Masłowska, Kasper Bajon i Piotr Kurpiewski. Razem przyznają zwycięskiemu filmowi nagrodę. Będzie to cegła – nagroda symboliczna i od „Człowieka z marmuru” kojarzona z trójmiejskim festiwalem. W roku 1977 Andrzej Wajda prezentował w Gdańsku „Człowieka z marmuru”, ale ówczesny szef kinematografii, Janusz Wilhelmi, chcąc zantagonizować polskie środowisko filmowe, wpłynął na jury, by nie przyznawało nagrody Wajdzie, lecz „Barwom ochronnym” Krzysztofa Zanussiego. Zgromadzeni na festiwalu dziennikarze filmowi postanowili więc przyznać Wajdzie nieregulaminową nagrodę – cegłę – najważniejszy rekwizyt filmu, a zarazem symbol niezgody na działania władzy. W tym roku tę specjalną cegłę otrzyma najlepszy film niebyłego festiwalu.
View this post on Instagram
Nie Festiwalu Filmów Niebyłych będzie można zobaczyć:
DEBIUTANTKĘ, reżyseria: Barbara Sass / po seansie spotkanie z Dorotą Stalińską
DOLINĘ ISSY, reżyseria: Tadeusz Konwicki / po seansie spotkanie z Anną Dymną
FORT XIII, reżyseria Grzegorz Królikiewicz / przed seansem wprowadzenie Miłosza Stelmacha
NIECIEKAWĄ HISTORIĘ, reżyseria: Wojciech Jerzy Has / po seansie spotkanie z Grzegorzem Kędzierskim i Hanną Mikuć
ODWET, reżyseria: Tomasz Zygadło / przed seansem wprowadzenie Miłosza Stelmacha
PROGNOZĘ POGODY, reżyseria: Antoni Krauze / przed seansem wprowadzenie Miłosza Stelmacha
WILCZYCĘ, reżyseria: Marek Piestrak / po seansie spotkanie z Markiem Piestrakiem
GRY I ZABAWY, reżyseria: Tadeusz Junak / po seansie spotkanie z Ryszardem Lenczewskim
47. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych odbędzie się w dniach 12–17 września 2022 r.